Yaşamımız boyunca
sürekli atan kalbimiz hastalıklar nedeniyle görevinde aksamalar ortaya
çıkabiliyor. Doğumsal anormallikler, damar tıkanıkları ve kapak hastalıkları
gibi nedenlerle kalp hastalıkları aniden meydana gelmektedirç
Kalp çok dayanıklı kas grubundan oluşur ve
sürekli pompa görevi görerek ihtiyaç olan kanı damarlara gönderir. Kalbimiz dakikada
60-70 kez, bir yılda ise 38 milyon kez kasılmaktadır. Birçok nedene bağlı
olarak hastalanabiliyor. Kalbin çalışmasını etkileyen en önemli kalp damar
hastalıklarının koroner hastalıklar, kalp kapağı hastalıkları, büyük damar
anevrizmaları ve konjenital kalp rahatsızlıkları olduğunu söylüyor.
Koroner
Arter Hastalıkları
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de görülme
sıklığı açısından ilk sırada yer alıyor.
Nedenleri
Normalde kalbin üç damar sistemi bulunuyor. Bu
damar sistemlerinin iç yüzeyleri yıllar içinde yüksek kolesterol, yüksek kan
basıncı ya da sigaradan dolayı zarar görüyor ve değişik derecede darlıklar
meydana geliyor. Darlık derecelerinin yüzde 70’in üzerine çıkmasıyla göğüs
ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, çene ağrısı şeklinde belirtiler ortaya
çıkıyor. Bunlarla birlikte ön tanı için efor testi ya da ekokardiyografi gibi
teşhis yöntemlerinin uygulandığı bu hastalığa, koroner anjiyografiyle kesin
tanı konuluyor ve tedavi seçeneği belirleniyor.
Tedavi yöntemleri
Koroner arter hastalığı
tanısı konan hastalar için 3 tedavi yöntemi kullanılıyor:
1. İlaç
tedavisi
Koroner damar sisteminde kalp krizi riski
doğuracak kadar ciddi bir darlık bulunmayan ya da damar yapısı çok kötü olup
ameliyata elverişli olmayan hastalarda tıbbi tedaviler uygulanıyor. Bu tedavi
grubu içinde aspirin bulunuyor, ayrıca hastanın tansiyon ve kolesterol ilaçları
düzenleniyor
2. Koroner anjiyoplasti ve stent uygulamaları
Kalp damarlarındaki darlıkların cerrahi
olmayan bir yol ile açılması (balonla damar açılması) işlemine koroner
anjiyoplasti adı veriliyor. Kasık atardamarından girilerek, kılavuz tel
aracılığıyla darlığın olduğu bölgeye kaydırılan ve dışarıdan basınçla şişirilen
balonun yardımıyla tıkalı damar açılıyor. Bazı durumlarda ise, bu balon üzerine
önceden yerleştirilmiş bir metal kafes (stent) damar içinde kalıcı olarak
bırakılarak, damarın yeniden daralma ihtimali azaltılıyor.
3. Bypass
cerrahisi
Tıkalı olan damarın sağlıklı bir damarla
değiştirilmesine bypass deniyor. Bypass yapmak için kullanılacak olan damar
(greft); göğüs, kol ya da bacaktan alınarak tıkalı koroner artere bağlanıyor.
Kalp
Kapağı Hastalıkları
Nedenleri
Bu hastalıklar doğumsal nedenlere bağlı
olabileceği gibi, çocuklukta geçirilen romatizmal hastalıklara, yaşlılığa bağlı
kireçlenmeye, çeşitli enfeksiyonlara, kapağın dejenerasyonuna bağlı olarak da
görülebiliyor. Geçmiş yıllarda romatizmal kalp hastalıklarına bağlı kalp
kapakçığı hastalığı ilk sırada görülürken, ateşli romatizma için etkili
antibiyotik kullanımının artması sayesinde bu nedene bağlı kalp kapağı
hastalığı artık daha az görülüyor.
Tedavi
yöntemleri
Koroner arter hastalığı olan hastalarda bu
rahatsızlığa ek olarak, mitral kapağı besleyen damarların yeterince kan
alamaması sonucu bu kapaklarda da yetersizlik oluşabiliyor. Genellikle koroner
bypass ameliyatıyla beraber kapaklara da müdahale etmek gerekiyor. İkinci
olarak görülen dejeneratif kapak hastalıkları ise, yaşlanmayla birlikte
fonksiyonların bozulmasıyla meydana geliyor. Başlayan bu dejenerasyona bağlı
olarak da yetersizlik veya kapak darlıkları oluşuyor. Dejeneratif kapak
rahatsızlığında bu kapağın tamiri, birinci tedavi seçeneği oluyor. Ancak kapak
rahatsızlıkları genelde yaşlı kişilerde meydana geldiği için bu hastalara
‘bioprotez’ adı verilen yapay kalp kapakları takılıyor. Aynı zamanda mekanik
kapaklar da tercih edilebiliyor. Aort darlıklarında ileri yaşta olduğu için
açık ameliyat yapılamayan hastalarda TAVİ denilen kasık arterinden girilerek
kapak takılabiliyor.
Aort Anevrizması
Nedenleri
Aort atardamarının duvar yapısında meydana
gelen bozulma sonucu, bu atardamar çapının normalin iki katına yükselmesine
aort anevrizması adı veriliyor. Yani aort atardamarının balonlaşması anlamına
geliyor. Balonlaşma, üç kısma ayrılan aort atardamarının hangi bölümünde olduysa
o bölümün adını alıyor.
Tedavi
yöntemleri
Aort anevrizmalarında 5-6 yıl öncesine dek,
sadece açık cerrahi ameliyatlarıyla yapay damarların uygulandığı klasik tedavi
yöntemleri kullanılıyordu. Günümüzde bu tedaviyle birlikte endovasküler
yöntemle anevrizma onarımı da sıklıkla tercih ediliyor. Endovasküler tedavide,
anevrizmanın olduğu aort bölgesi, kasıktan uzatılan bir kateterle ilerletilen
stentle tamir ediliyor. Bu yöntem açık cerrahiye göre; daha küçük kesilerin
olması, daha az kanama gerçekleşmesi, daha çabuk iyileşme süresi gibi
üstünlükler taşıyor. Ancak endovasküler yöntem her hastaya uygun olmayabiliyor.
Anevrizmanın endovasküler yöntemle tedavi edilebilmesi için, hastanın damar
yapısının uygun olması gerekiyor. Uygun olmayan hastalarda açık cerrahi yöntem
kullanılıyor.
Ritim
Bozuklukları: Aritmi
Nedenleri
Aritmi, kalbin atım hızıyla ilgili bozukluk
anlamına geliyor. Sağlıklı kişilerde, dinlenme anında kalp, dakikada 60-100
vuruş olarak çalışırken, aritmi hastalığı taşıyanlarda düzensiz (hızlı, yavaş
ya da duraklayarak) çalışıyor. Kalp hastalığı olanların yanı sıra sağlıklı
kişilerde de görülen aritmi, çarpıntı yapabildiği gibi bayılmaya kadar varan
bir seyir izleyebiliyor.
Tedavi
yöntemleri
Aritminin tipine göre ritim düzenleyici
ilaçlar kullanılabiliyor. Bunun yanı sıra aritmiye neden olan başka bir
hastalığın olup olmadığı araştırılıyor. Eğer sebep başka bir hastalıksa bu
durumda öncelikle o hastalığın tedavisi yapılıyor. İlaçla tedavinin yeterli
olmadığı durumlarda invaziv kardiyolojik girişimler ya da cerrahi yöntemler
kullanılabiliyor.
Çocukların
kalbine dikkat! Konjenital Kalp Rahatsızlıkları
Konjenital kalp rahatsızlıkları doğumsal kalp
rahatsızlıkları olarak değerlendiriliyor. Doğuştan gelen kalp anomalileri
arasında kalpte delik, damar veya kapakçıklarda darlık ya da bozukluklar
bulunuyor. Bu hastalıkların tedavisi, rahatsızlığın özelliğine göre planlanıyor
ve cerrahi yöntemler pediatrik kalp cerrahisi ekibi tarafından yapılıyor.