İshali olan kişilerin
posasız ve yağsız besinleri tüketmesi gerekir. Kişisel temizliğe dikkat etmek,
sebze ve meyveleri tüketmeden önce mutlaka bol su ile yıkamak alınacak önlemler
arasında gelir
Yaz ishallerinde
sıklıkla karşılaşılan durum hava sıcaklığı yüzünden bakterilerin hızla
çoğalarak su veya besini kirletmesidir. Genelde kirlenmiş suların içilmesi veya
bu sularla yıkanmış meyve ve sebzelerin yenilmesi yaz ishallerinin başlangıcını
oluşturur. Özellikle durgun sularda, kanalizasyonun karıştığı sularda, iyi
ilaçlanmamış içme ve kullanma sularında mikroplar uzun süre yaşayarak, çoğalır.
Bu suların içilmesi veya böyle sularla bulaşıkların yıkanması risklidir. Diğer
taraftan pişirildikten sonra buzdolabına konmayı unutulmuş yemekler, çiğ
sebzelerle hazırlanmış iyi yıkanmamış salatalar ve meyvelerin tüketilmesi
sonucu da ishal yapan mikroplar, ağız yoluyla alınarak insanların
bağırsaklarına ulaşır.
İshal, dışkının
sıklığında, miktarında ve hacminde artma olarak tanımlanabilir. Günde üç veya
daha fazla sulu dışkılama ishal kabul edilir. İshal durumunda bağırsak
hareketleri artar, normal süreden daha kısa aralıklarla dışkılama meydana
gelir, dışkı şekilsiz, yumuşak ve sulu bir görünümde olur.
Su
kaybının sonuçları
İshal döneminde
vücuttan aşırı su ve elektrolit kaybı olacağı için kişide dehidratasyon (vücudun
susuz kalması), deri tonusunda azalma, ani kilo kaybı, halsizlik, kansızlık,
kalp ritm bozuklukları, böbrek yetmezliği, şuur bozuklukları, karın ağrısı,
karında burkulma, iştahsızlık, iltihabi durumlarda bu bulgulara ek olarak ateş
ortaya çıkar. Ayrıca cildin soluk bir renk alması ve kuruması, göz çukurlarının
belirginleşmesi su kaybının sonuçları arasındadır.
Genel olarak mikrobik
kaynaklı ishaller için ilaç tedavisi gerekmektedir. 24 saatten fazla süren
ishallerde en yakın sağlık merkezine başvurulması gerekmektedir. Sıvı ve
elektrolit kaybının az olduğu durumlarda, hastaya ishal için uygun bir diyet
verilerek tedavisi yapılır. Ancak aşırı
su ve elektrolit kaybı varsa ya da ağır dizanteri halleri, kolera şüphesi
olanlar varsa mutlaka hastaneye yatırılmalı ve kaybedilen su ve elektrolitlerin
yerine konması amacıyla serum verilmelidir, daha sonra ishale neden olan
ilaçlar saptanıp uygun ilaç ve diyet tedavisi yapılır.
İshal
diyetinin temel amaçları
* Bireyin kaybettiği su
ve elektrolitin yerine konması
* Bireyin enerji ve
besin öğeleri gereksinimlerinin karşılanması
* Bağırsakların çalışma
hızını artıran posalı besinlerin azaltılması
* İshali olan kişilerin
posasız ve yağsız besinleri tüketmesi gerekmektedir. Posa içeriği yüksek çiğ
sebze ve meyveler, kuru baklagiller, tam tahıl ürünlerinden bu dönemde uzak
durulmalıdır. Ayrıca kuruyemişler, şeker ve şekerli yiyecekler, çikolata, yağlı
yiyeceklerden (kızartmalar, mayonez, tereyağ, kaymak vb) kaçınılmalıdır. Bu
dönemde kızartma yerine haşlama ve fırında pişirme yöntemleri uygulanmalıdır.
Acılı ve fazla baharatlı besin tüketilmemelidir. Sucuk, salam, pastırma gibi
şarküteri ürünlerinden kaçınılmalıdır.
* Yağsız makarna ve
pirinç pilavı, pirinç lapası, yayla çorba, yağsız beyaz peynir, yoğurt, kabuksuz
elma, muz, şeftali, havuç, haşlanmış patates-patates püresi, haşlanmış yağsız
et ve tavuk, yağsız ızgara köfte tüketilebilir. Ayrıca tuzlu ayran, taze
sıkılmış meyve suları (elma, şeftali, kızılcık v.b.), açık çay ve bol bol
temiz- güvenilir su içilebilir.
* Hastalık boyunca evde
istirahat edilmelidir.
İSHAL DURUMUNDA UYGULANABİLECEK ÖRNEK LİSTE
Gün boyunca bol su
içilmesi önemlidir
KAHVALTI:
Şekersiz çay (şeker
bakteri üremesini artırır)
1 -2 dilim az yağlı
beyaz peynir (yağ bulantıya sebep olabilir ve dışkılamayı artırabilir)
1-2 dilim beyaz ekmek
KUŞLUK:
1-2 bardak tuzlu ayran
1 porsiyon meyve (elma,
muz veya şeftali-kabuksuz olmalıdır)
ÖĞLEN:
Haşlanmış veya
fırınlanmış et (yaklaşık 3 -4 köfte kadar-120g)
1 tabak pirinç pilavı
veya makarna (az yağlı)
1 kase yoğurt (200g-az
yağlı)
1- 2 dilim ekmek
İKİNDİ :
1-2 bardak tuzlu ayran
1 adet galeta ve yağsız peynir
AKŞAM :
1 kase yoğurtlu pirinç çorbası
1 tabak yağsız patates
püre
1 kase yoğurt
1 -2 dilim ekmek
GECE :
1-2 porsiyon meyve
İshallerin önüne
geçilebilmesi için;
1- Kişisel temizliğe
dikkat edilmeli, Eller daima temiz tutulmalıdır. Dizanteri mikrobunun el
üstünde 5 -10 dk tırnak içinde 45 dk yaşadığını unutmamak gerekir.
2- Güvenilir olduğu
şüpheli sular tüketilmemelidir. Ya da sular kaynatılarak içilmelidir.
3- Kullanılan ve içilen
suların klorlama işlemi düzenli olarak yapılmalıdır.
4- Sebze ve meyveler
tüketilmeden önce mutlaka iyice bol su ile yıkanmalıdır.
5- Süt, yoğurt ve
peynir alırken ambalajlı olanlar tercih edilmelidir. Açık süt, yoğurt ve peynir
satın alınmamalıdır.
6- Alınan besinlerin
üretim ve son kullanma tarihleri mutlaka kontrol edilmelidir.
7- Besinlerin
üreticiden tüketiciye kadar ulaşmasında geçen her safha denetlenmelidir çünkü
soğuk zinciri kırılırsa mikroplar hızla üremeye başlar.
8- Süt, yoğurt,
yumurta, kıymalı yiyecekler, et, yağ vb. buzdolabında saklanmalıdır.
9- Sütlaç, kazandibi,
muhallebi, dondurma gibi sütlü tatlılar da hazırlandıktan sonra soğutucuda
bekletilmelidir aksi takdirde tehlikeli olabilecek besinler arasındadırlar.
10- Çiğ veya az pişmiş
etler tüketilmemelidir. Çünkü iç sıcaklıkları zararlı mikropların ölmesini
sağlayacak kadar yükselmeyen köfteler ile havasız ortamda mikropların üreme
riskinin artması nedeniyle bütün olarak kızartılan tavuklar risk
oluşturmaktadır.
11- Güvenilir
bulunmayan ve mutfağı bilinmeyen yerlerden yemek yenilmemelidir.
12- Özellikle yaz
aylarında çok yağlı yiyecekler yerine taze meyve, sebze, yoğurt, beyaz et vb.
beslenmeye özen gösterilmelidir.
13- Sineklerin yaz
aylarında ortaya çıkması ve çöplerden yiyeceklere mikrop taşıması nedeniyle
ilaçlama yapılmalıdır.
14- Tüm bunların
yanında ishalin alerjik etkenlere, hava ve iklim değişikliklerine, aşırı
yorgunluk ve gerginliğe bağlı olarak da gelişebildiği unutulmamalıdır.
teşekkürler
YanıtlaSilDeğerli kardeşim, verdiğin bilgiler için çok sağol, eksik olma, lakin Bendeniz diş kanal tedavisi için Diş Hekiminin yazmış olduğu Rovamycine adlı antibiyotiği kullandım. Hatta 10 adet antibiyotiğin 8 tanesini kullandım. Tüm bunların sonucunda ne mi oldu? Ne olacak, tabiki diyare(ishal) oldum ve 15 günden fazla bir zaman geçmiş olmasına rağmen kurtulamadım. Sizin yazınızda yer alan ve yer almayan (Sizin yazınızı okumadan önce de bunları zaten biliyordum) herşeyi yaptım, ama sonuç tam bir fiyasko. Doktora da gitmek istemiyorum, çünkü hiçbir doktora güvenmiyorum. Doktora gitsem ne olacak? O tahlil, bu tahlil, şu tahlil ve sonuçta başka bir ilaç yazacak ve yazdığı ilaç da başka bir soruna neden olacak. Benim nazarımda hiçbir doktorun zerre kadar değeri yok. Keşke Ninem veya Annem hayatta ve yanımda olsalardı. Neyse herkese diyaresiz(ishalsiz) bir hayat diler, saygılar sunarım.
YanıtlaSil